Od pamiętnego ataku na World Trade Center 11 września 2001 r. minęło już ponad 16 lat. Mimo tego, społeczność międzynarodowa nadal ma w pamięci obrazy związane z tym okrutnym zamachem: samoloty uderzające w wieże, płomienie rozprzestrzeniające się nad całym miastem, przerażeni nowojorczycy obserwujący zdarzenie. Zdarzenie, które uznano za początek nowej ery w walce z terroryzmem. To walka, w której organizacja terrorystyczna nie jest już postrzegana jak grupa bandytów, którą mają ścigać służby specjalne czy policja, lecz jako wróg, przeciwko któremu wysyła się całe armie. Recenzja książki Artura Wejksznera pt.: „Globalna sieć Al-Kaidy. Nowe Państwo Islamskie?”.
Autor: Mateusz Osiecki
I choć w ostatnich latach mocarstwa świata za główny cel walki z terroryzmem obrały Państwo Islamskie (ISIS), którego brutalne metody działania oraz aspiracje polityczne i terytorialne należało błyskawicznie ukrócić, to jednak dla wielu ucieleśnieniem okrucieństwa znamionującego islamski terroryzm nadal pozostaje Al-Kaida – organizacja bezpośrednio odpowiedzialna za zamachy z 11 września oraz szereg innych zuchwałych ataków. Jako że największa aktywność działań Al-Kaidy przypada na początek XXI wieku, organizacja ta przyciągnęła ogromne zainteresowanie dziennikarzy i badaczy, którzy pragnęli przybliżyć nam prawdę o jej strukturze, przywódcach i procesie rekrutacji. Ale ile naprawdę wiemy o Al-Kaidzie? Dogłębne zbadanie tak wielkiego i skomplikowanego organizmu jest nie lada wyzwaniem, którego osiągnięcie może trwać latami. Jednakże prof. Artur Wejkszner, wykładowca Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa na UAM, takiego zadania się podjął i postanowił podzielić się z nami wynikami swoich badań w książce pt. „Globalna sieć Al-Kaidy. Nowe Państwo Islamskie?”.
Książka ta jest klasyczną monografią naukową – publikacją, która przy wykorzystaniu warsztatu badawczego w sposób usystematyzowany przedstawia przemyślenia i wnioski autora dotyczące struktury i funkcjonowania Al-Kaidy. Dodam, że to monografia niezwykle obszerna. Już sam spis treści może budzić podziw. Ma się wrażenie, że w książce poruszone jest dosłownie WSZYSTKO, co może dotyczyć Al-Kaidy, a w dodatku przedstawione w bardzo logicznym porządku. Oto bowiem czytelnik w pierwszej kolejności zapoznaje się z historią organizacji, dowiadując się przy tym, za które z ostatnich zamachów terrorystycznych odpowiedzialna była właśnie Al-Kaida. Następnie w prosty i zwięzły sposób Wejkszner zaznajamia nas z doktrynami islamistycznymi. Przyznam szczerze, że dawno nie zetknąłem się z tak przejrzystą i konkretną analizą ideologii islamistycznej. Dowiedziałem się, jak daleko prawdziwemu salafizmowi do dżihaddyzmu oraz, że ogromy wpływ Al-Kaidy na środowiska radykalne zaowocował wyłonieniem się nowej, skrajnie islamistycznej doktryny, jaką jest kaidaizm. Dalej studiujemy strukturę organizacji, ze szczególnym uwypukleniem silnej hierarchiczności, jej system finansowania, modus operandi oraz geografię działań. Od razu zatem widać, że autor potraktował cel szczegółowego zbadania tematu bardzo poważnie i zadbał o to, aby jakiekolwiek pytanie dotyczące funkcjonowania Al-Kaidy nie pozostało bez odpowiedzi po przeczytaniu książki. Za obszerność opracowania wielki plus.
Kolejnym jest to, że Wejkszner niejednokrotnie ilustruje swoje tezy i twierdzenia stosownymi wykresami i tabelami. Dzięki temu czytelnik łatwiej uzmysławia sobie, jak rzeczywiście przebiega proces rekrutacji na bojownika-samobójcę, ile zarabia Al-Kaida na śmiałych inwestycjach czy też jak kształtują się relacje pomiędzy członkami „zarządu” organizacji. Książka jest o wiele bardziej przystępna w odbiorze, gdy poza „suchym tekstem”, mamy okazję przeanalizować także wspomniane wykresy i tabele.
Co można książce zarzucić? Przede wszystkim to, że jest napisana nieco przyciężkim stylem. Rzecz jasna, nie jest to publikacja typowo literacka, a raczej naukowa, toteż czytelnik powinien przygotować się na to, że prezentowane twierdzenia i wnioski będą przedstawione w stricte akademicki sposób, niekoniecznie z reporterskim czy też literackim polotem. Tym niemniej, każda publikacja naukowa jest po prostu przyjemniejsza w odbiorze i „przyjazna” nawet dla czytelnika spoza środowiska akademickiego, jeśli autor pokusi się o bardziej finezyjny styl pisania. Tymczasem książka Wejksznera, choć merytorycznie znakomita, potrafi czasem zwyczajnie zmęczyć. Niejednokrotnie czytelnik musi naprawdę się wysilić i mocno skupić, aby przyswajaną wiedzę wtłoczyć do głowy. Choć sam jestem związany z nauką, a do tego badam międzynarodowy terroryzm, miewałem problemy z przebrnięciem przez kolejne strony tej książki i to z uwagi właśnie na ten nieco toporny styl. Gdyby prof. Wejkszner nieco tylko się wysilił i tchnął w swoje dzieło „literackiego ducha”, czytałoby się ją dużo przyjemniej.
Pomimo tego mankamentu, zdecydowanie mogę polecić „Globalną sieć Al-Kaidy”, przede wszystkim jako znakomitą pożywkę intelektualną. Pierwszy raz w moje ręce trafiło tak szczegółowo i profesjonalnie opracowane studium stanowiące niebagatelny wkład w moje prywatne zasoby wiedzy. Ja na pewno niejednokrotnie odwołam się do przemyśleń Wejksznera podczas przyszłych badań nad terroryzmem. Zresztą, każdy kto zajmuje się problematyką terroryzmu, powinien sięgnąć po to cenne źródło wiedzy. O ile oczywiście jest w stanie zmierzyć się z ciężką, do bólu naukową narracją. Mogę także dodać, i to bez żadnych złośliwości, że dzieło to stanowiłoby idealny podręcznik dla każdego przyszłego bojownika Al-Kaidy…
| Tytuł:
Autor: |
Globalna sieć Al-Kaidy. Nowe państwo islamskie? |
| Wydawca: | Difin |
| ISBN: | 978-83-8085-440-6 |
| Data wydania: | 2017 |
| Liczba stron: | 384/B5 |
