3 lipca w Hadze powstało Międzynarodowe Centrum Ścigania Zbrodni Agresji przeciwko Ukrainie (ICPA), co jest pierwszym krokiem w kierunku ewentualnego trybunału dla przywódców Kremla. W skład ICPA wejdą prokuratorzy z Ukrainy, Stanów Zjednoczonych, Litwy, Łotwy, Estonii, Polski oraz Rumunii. Zostało ono utworzone w ramach Europejskiej Agencji Współpracy Sądowej Eurojust.
Autor: Alisa Zełenska
Centrum nie jest upoważnione do aresztowania lub oskarżania podejrzanych, ale raczej do koordynowania działań państw członkowskich prowadzących dochodzenia w sprawie takich przestępstw, a przede wszystkim do wymiany informacji. ICPA planuje stworzyć scentralizowaną bazę danych wszystkich zebranych dowodów, aby ocenić, jakie przestępstwa zostały popełnione od czasu inwazji wojskowej Rosji na Ukrainę. Zbrodnie agresji różnią się od zbrodni wojennych i wymagają dowodów na związek między działaniem, takim jak blokada lub ostrzał, a decyzją podjętą przez wysokiego rangą przywódcę politycznego lub wojskowego.
ICPA będzie wspierane w dochodzeniach przez Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK). Centrum będzie prowadzić dochodzenia i zbierać dowody jako tymczasowy krok przed ustanowieniem specjalnego trybunału, który mógłby postawić kremlowskich urzędników przed sądem za prowadzenie wojny przeciwko Ukrainie.
Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego Karim Khan podkreślił, że MTK jest niezależny i bezstronny oraz opowiada się za sprawiedliwością. „Wielokrotnie powtarzałem, że nie jesteśmy po stronie Ukrainy. Jesteśmy po stronie sprawiedliwości. Jesteśmy niezależni i bezstronni. I musimy znaleźć wspólną sprawę z każdym, kto chce mieć świat dla naszych dzieci, dla naszej przyszłości, w którym będzie mniej przestępczości i więcej sprawiedliwości. Myślę, że jest to ważny krok w tym kierunku” – powiedział.
Zastępca prokuratora generalnego Kenneth Polite zauważył, że Waszyngton będzie reprezentowany na ISPA przez niedawno mianowaną specjalną prokurator Departamentu Sprawiedliwości USA ds. zbrodni agresji, Jessicę Kim. Będzie miała ona nieograniczony dostęp do „znacznej ilości wiedzy i zasobów”, które Departament Sprawiedliwości USA zgromadził w odpowiedzi na wojnę Rosji przeciwko Ukrainie. „Departament Sprawiedliwości USA z dumą wspiera naszych europejskich partnerów i jest jednym z pierwszych, którzy uczestniczą w Międzynarodowym Centrum Ścigania Zbrodni Agresji przeciwko Ukrainie” – powiedział Polite. Przypomniał, że podczas swojej pierwszej wizyty w Hadze Prokurator Generalny obiecał, że Stany Zjednoczone wniosą swój wkład do głównej międzynarodowej bazy danych przestępstw Eurojustu.
Do tej pory jedynymi zarzutami wniesionymi przez organizację międzynarodową przeciwko władzom rosyjskim w kontekście wojny w Ukrainie były nakazy aresztowania wydane przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla Putina i komisarz ds. praw dziecka Marii Lwowej-Biełowej. Zarzuty przeciwko nim dotyczą wyłącznie deportacji ukraińskich dzieci. Wojna w Ukrainie jest najbardziej udokumentowaną w historii, podkreślają założyciele centrum, i po raz pierwszy aktywne śledztwo w sprawie zbrodni agresji jest prowadzone w trakcie wojny, a nie po jej zakończeniu.
Alisa Zełenska – ukraińska dziennikarka, prowadzi kilka blogów dla różnych firm, szef produkcji wideo w Kijowie
