Republika Kosowa istnieje już od 16 lat. 26 lutego w Warszawie odbyły się pierwsze oficjalne obchody rocznicy ogłoszenia jej niepodległości zorganizowane przez kosowski Konsulat Generalny.
Autor: Maciej Adam Baczyński
Niepodległość Republiki Kosowa proklamowano podczas sesji parlamentu 17 lutego 2008 roku. Dotychczas uznało ją około 100 państw, w tym prawie wszyscy członkowie NATO i Unii Europejskiej. Polska uczyniła to 26 lutego 2008 roku jako pierwsze państwo słowiańskie. Powstrzymała się jednak przed nawiązaniem stosunków dyplomatycznych i konsularnych. Porozumienie w sprawie rozpoczęcia współpracy na szczeblu konsulatu zawarto 8 listopada 2022 roku.
W 16. rocznicę uznania kosowskiej niepodległości przez Polskę zorganizowano obchody w Warszawie. Poniedziałkowe wydarzenie było pierwszą tego typu uroczystością zorganizowaną przez nowopowstały Konsulat Generalny Republiki Kosowa w Warszawie. Przyjęcie odbyło się w Sali Kolumnowej Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego, a w imieniu organizatorów poprowadził ją pracujący na tej uczelni dr Rigels Halili.
Recepcję rozpoczęło przywitanie gości i przemówienie szefa Misji Konsulatu Generalnego RK w Warszawie, Drilona S. Gashiego. Podkreślił on liczne związki Kosowa z Polską – nawiązując do inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę zwrócił także uwagę na przywiązanie naszych narodów do uniwersalnych wartości takich jak wolność i pokój. Zapewnił o poparciu Kosowa dla Ukrainy, która stawia czoło podobnym wyzwaniom jak niegdyś mieszkańcy Kosowa.
Drilon S. Gashi podkreślił rolę polskich organizacji (Stowarzyszenia Polsko-Kosowskiego KOS-POL i Towarzystwa Polsko-Albańskiego), które walnie przyczyniły się do pogłębienia więzi łączących Polskę z Kosowem i Albanią. Następnie przyznał wyróżnienia dla szczególnie zasłużonych osób. Jako pierwszą uhonorowano prof. dr. hab. Irenę Sawicką, językoznawczynię i członkinię Akademii Nauk i Sztuk Kosowa. Drugim wyróżnionym został Jarosław Rosochacki, wieloletni konsul honorowy Albanii.
Następnie głos zabrał Haxhi Dulla. Prezes Stowarzyszenia Polsko-Kosowskiego KOS-POL przybliżył zgromadzonym okoliczności, które zmusiły go do emigracji z Kosowa. Opowiedział także o swoim życiu w Polsce, nauce języka polskiego i współpracy z polskim kontyngentem pokojowym w Kosowie. Wskazał, że doświadczenia te skłoniły go do podjęcia działań zmierzających do utworzenia organizacji, która koordynowałaby wzmacnianie dialogu polsko-kosowskiego.
Wydarzenie uświetnił występ kosowskiej pianistki Lule Elezi. Artystka i wykładowczyni Wydziału Sztuki Uniwersytetu im. Hasana Prishtiny, zaprezentowała zróżnicowany repertuar. Złożyły się na niego utwory Raufa Dhomiego (autora pierwszej opery skomponowanej w Kosowie, „Goca e Kaçanikut” z 1971 roku), Ludwiga van Beethovena i Fryderyka Chopina. Warto zaznaczyć, że udział w warszawskich obchodach udział wzięła ambasador Republiki Albanii w Polsce, Mimoza Halimi.
Choć wydarzenia poświęcone rocznicom ogłoszenia niepodległości Kosowa urządzano już m.in. w Toruniu i Łodzi, poniedziałkowe przyjęcie w Warszawie miało specjalny charakter. Obserwowane od kilku lat zacieśnienie relacji Polski z Kosowem umożliwiło bowiem nawiązanie stosunków konsularnych i powstanie pierwszej oficjalnej placówki dyplomatycznej Kosowa w Polsce. Rangę poniedziałkowego spotkania podkreśliło także zorganizowanie go w historycznej Sali Kolumnowej Wydziału Historii UW.
Powstanie Konsulatu Generalnego Republiki Kosowa w Warszawie było możliwe dzięki decyzji Rady Ministrów z 2022 roku. W uchwale z 5 września odwołano się do uznania niepodległości Kosowa przez Polskę. Rozwój wzajemnych relacji uzależniono wówczas od działań rządu w Prisztinie i reakcji, jakie wywołają one wśród społeczności międzynarodowej. Oceniono je pozytywnie, a kosowski Konsulat podjął się już organizacji ważnego wizerunkowo przedsięwzięcia.
Młode państwo wciąż rozbudowuje zasób narzędzi prowadzenia polityki historycznej i symbolicznej. Obchody rocznic proklamacji niepodległości bez wątpienia stanowią jedno z najważniejszych. Uroczystości ilustruje logo. Przemalowywany jest także prisztiński pomnik „NEWBORN”, który co roku opowiada inną historię. Motywem przewodnim 16. rocznicy niepodległości stała się wolność przemieszczania się – to wyraźne nawiązanie do wprowadzonej 1 stycznia liberalizacji podróży do strefy Schengen.
Ogłoszona 17 lutego 2008 roku niepodległość Kosowa zachwiała bałkańską geopolityką, nie doszło jednak do wieszczonego przez niektórych wybuchu nowego konfliktu zbrojnego. Republika Kosowa stara się wzmacniać państwowość m.in. poprzez zacieśnianie relacji dyplomatycznych. Choć kilka państw je zerwało, przykład Konsulatu Generalnego w Warszawie i zorganizowanych przez niego obchodów 16. rocznicy niepodległości dowodzi skuteczności obranej przez Prisztinę strategii działania.
Maciej Adam Baczyński – doktorant II roku w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego, dyscyplina: nauki o polityce i administracji. Prezes Studencko-Doktoranckiego Koła Naukowego Pax Europaea. Interesuje się relacjami polityki z historią i kulturą, zwłaszcza w obszarze pamięci zbiorowej.
