Słowo wstępne Pawła Zalewskiego, posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, skierowane do uczestników międzynarodowej konferencji (online) „Trójmorze i zbrodnie imperium: od „skrwawionych ziem” do „przestrzeni bezpieczeństwa” (z dnia 7 września). Portal Obserwator Międzynarodowy był patronem medialnym tego wydarzenia.
Autor: Paweł Zalewski
Jestem bardzo wdzięczny za kolejne zaproszenie do udziału w tym wydarzeniu. Chciałbym jednocześnie zwrócić uwagę na aktualny kontekst naszej dyskusji o obszarze Trójmórza. Pomiędzy państwami Europy Środkowo-Wschodniej, które określamy mianem egzemplifikacją tej inicjatywy, było i jest wiele cech wspólnych, ale najważniejszym dla nas dzisiaj jest fakt, że kraje te zawsze były postrzegane przez Rosję Sowiecką lub Cesarską jako obszary jej wpływów politycznych.
Z drugiej strony, współczesny świat balansuje pomiędzy ideami globalnej współpracy a rywalizacji między dwoma blokami. To znaczy, z jednej strony mówimy o Zachodzie w szerokim sensie, który obejmuje kraje Unii Europejskiej, pozostałe państwa zachodniej Europy i Stany Zjednoczone. Z drugiej zaś strony, o Rosji i Chinach.
Charakterystycznymi cechami Zachodu, o których mówimy jako o wartościach, są demokracja i rządy prawa. Rosja i Chiny na ołtarze wynoszą zaś takie zasady życia politycznego, gospodarczego i społecznego jak autorytaryzm i korupcja. To właśnie korupcja jest wykorzystywana przez Rosję i Chiny jako główny mechanizm rozprzestrzeniania swoich wpływów za granicą. Kraje Europy Środkowo-Wschodniej, a w szczególności kraje poradzieckie, pełnią dziś rolę strefy konfrontacji między wspomnianymi blokami.
Należy zauważyć, że państwo jest odzwierciedleniem prawa do samostanowienia narodu, a także dążenia do demokracji i praworządności. A te trzy elementy są nierozłączne. Na przykład przez wiele lat po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości korupcja była głównym narzędziem Rosji do utrzymania wpływów w państwie nad Dnieprem. Tym samym walka z korupcją stała się kwintesencją walki o demokrację i suwerenność.
Przykładem mogą być również Węgry, choć w tym przypadku wyróżniamy inne problemy. Rosnące nad Dunajem wpływy Kremla związane są z korupcją węgierskich elit politycznych, która odbywa się równolegle z ograniczaniem wolności demokratycznych i praw obywatelskich w tym kraju.
Dziś na Białorusi dochodzi do konfrontacji, kiedy ludzie walczą o demokrację i praworządność oraz sprzeciwiają się korupcji, autorytaryzmowi i reżimowi Łukaszenki. Białorusini nie przeciwstawiają się Rosji, choć ta ostatnia postrzega walkę o demokrację w opozycji do jej wpływów i władzy na Białorusi.
I tu jest dla nas najważniejszy wniosek: uzyskanie i utrzymanie suwerenności w Europie Środkowo-Wschodniej jest możliwe tylko poprzez wzmocnienie zasad demokracji i państwa prawa. I powinniśmy zrozumieć, że front tej walki nie znajduje się na wschodzie Ukrainy, gdzie faktycznie toczy się wojna. Te fronty są w każdym z naszych krajów, gdzie Rosja korumpuje elity polityczne i próbuje podważyć podstawowe zasady demokracji.
W odniesieniu do historii należy powiedzieć: prawdę historyczną i przyjazne stosunki można zachować tylko między krajami, które kierują się wspólnymi wartościami i praworządnością. W przeciwieństwie do tego Rosja wykorzystuje propagandę do tworzenia fałszywego obrazu swojej historii jako narzędzia własnej hybrydowej wojny przeciwko nam, demokracji i naszym wartościom.
Pamiętajmy jednak, że szczera i otwarta rozmowa o historii i stosunkach międzynarodowych zawsze prowadzi do rozbudzenia świadomości wartości demokracji, praw obywatelskich i praworządności. I to nasza broń w walce z polityką dezinformacji i propagandy Kremla.
Wystąpienie zostało wygłoszone podczas konferencji międzynarodowej online „Trójmorze i zbrodnie imperium: od „skrwawionych ziem” do przestrzeni bezpieczeństwa”. Konferencja została zorganizowana przez Instytut Demokratyzacji i Rozwoju z Kijowa, Centrum Narracji Politycznych Demokracji z Czerniowców (Ukraina) oraz Instytut Polityki Światowej z Kijowa (7 września 2020 r.). Portal Obserwator Międzynarodowy był patronem medialnym tego wydarzenia.
