Ostatnie zintensyfikowanie działań zbrojnych na wschodzie Ukrainy spowodowało powrót zainteresowania mediów tym co dzieje się w regionie Donbasu. Niemniej jednak, nawet pojedyncze informacje medialne nie są w stanie zaprezentować głębszej analizy trwającej wojny Federacji Rosyjskiej i Ukrainy, przy użyciu prorosyjskich separatystów.
Dlatego też, na szczególną uwagę zasługuje książka Krzysztofa Surdyka pt.: „Konflikt ukraiński w rozgrywkach geopolitycznych”, która w sposób kompleksowy stara się zdefiniować przyczyny tego konfliktu na tle światowych procesów geopolitycznych. Jakie cele przyświecają światowym mocarstwom? Jakie mogą być ich zyski? Jak daleko najważniejsi gracze międzynarodowej sceny mogą pójść w walce o swoje interesy? Na te i inne kluczowe pytania odpowiedzi można znaleźć w recenzowanej książce.
Autor: Witalij Mazurenko
W swojej analizie autor skupia się na konflikcie interesów trzech głównych światowych graczy: Stanów Zjednoczonych, Rosji i Chin. Korzyści ekonomiczne, które wskazane podmioty globalnej szachownicy muszą uzyskiwać aby utrzymać swoją pozycję w świecie, zmuszają ich do permanentnej rywalizacji o wpływy w różnych regionach świata.
Podstawowym celem USA jest wspieranie swej obecności militarnej na morzu oraz kontrola zasobów energetycznych Bliskiego Wschodu i Zatoki Perskiej. Będąc państwem, które wciąż pozostaje jedynym supermocarstwem dziś na świecie, USA stoi w obliczu ciężkich wyzwań w celu utrzymania pozycji dominującej. Wymaga to dodatkowych nakładów finansowych. W cieniu Waszyngtonu coraz aktywniej działają Chiny. Kraj o najszybszym rozwoju gospodarczym, ogromnych zasobach ludzkich i rezerwach walutowych, pozostaje jednocześnie w ścisłym uzależnieniu gospodarczym ze Stanami Zjednoczonymi. Dlatego Państwo Środka poszukuje dodatkowych możliwości prowadzenia handlu i dostarczania swych towarów na Zachód. W szczególności można zaobserwować ten proces poprzez niezwykle aktywny lobbing projektu Nowego Jedwabnego Szlaku, który ma gospodarczo połączyć Europę i Azję, z pominięciem dróg morskich. Warto tu jeszcze wspomnieć projekt Północnej Drogi Morskiej, korzystny dla Rosji i Chin, choć w konsekwecji powoduje większe uzależnienia Rosji od współpracy gospodarczej z Chinami, mając na uwadze sankcje państw zachodnich.
Natomiast Rosja, starając się wyjść z kryzysu systemowego lat 90. minionego wieku, chce odnowić swoje wpływy w przestrzeni państw byłego ZSRR. Choć działania te pozornie wydają się być spowodowane czynnikami ideologicznymi, to jednak mają realny wymiar gospodarczy, zapewniając dostęp do dodatkowych zasobów ludzkich w kontekście negatywnej sytuacji demograficznej w Federacji Rosyjskiej. Oprócz tego, Rosja angażuje się w tworzenie alternatywnych międzynarodowych forów i organizacji, takich jak Unia Celna czy państwa BRICS w celu nadrobienia zaległości w sektorze finansowo-kredytowym. Jednocześnie polem bitwy pomiędzy Moskwą a Waszyngtonem jest region Bliskiego Wschodu. Dostawy ropy naftowej i gazu na Zachód pozostają bowiem głównym źródłem dochodu budżetu Kremla. Z tego względu, Rosja za żadną cenę nie może dopuścić do powstania alternatywnych źródeł transferu surowców do krajów Unii Europejskiej. Konfrontacja między dwoma wskazanymi krajami zwiększa stopień konkurencyjności pomiędzy nimi, wpływając bezpośrednio na lokalne konflikty w innych regionach.
Należy podkreślić, że konflikty w XXI wieku różnią się ze względu na stosowane metody od konfliktów z poprzednich epok. Charakteryzują się aktywnym wykorzystaniem zasobów miękkiej siły oraz działaniem w celu informacyjnego pokonania przeciwnika. Linia frontu nie znajduje się już na otwartym polu bitwy między dwiema wrażymi armiami. Przechodzi ona dziś wprost przez społeczeństwa, zasoby masowego przekazu i gospodarkę państw. W tym świetle, warto podkreślić, że Krzysztof Surdyk rzetelnie bada taktykę wpływu informacyjnego na poziomie indywidualnym i zbiorowym. Uwypukla wyzwania w sferze bezpieczeństwa cybernetycznego. W przedstawionym w opracowaniu przykładzie wywiadu finansowego USA, świetnie zailustrowano najnowszą metodę prowadzenia wojny bez bezpośredniego zaangażowania sił zbrojnych.
Konflikt we wschodnich regionach Ukrainy został przez autora książki wpleciony do szerszej perspektywy ogólnego obrazu starcia interesów geopolitycznych. Analizie poddano genezę i główne przyczyny konfliktu. Zbadano ogólne reguły strategii USA po osłabieniu potencjału Federacji Rosyjskiej, jak również próby przeciwdziałania ze strony Kremla. Od samego początku powstania niepodległego państwa ukraińskiego, USA stara się o przyłączenie Ukrainy do struktur euroatlantyckich. Taki stan rzeczy nie mógł satysfakcjonować Rosję, która wciąż patrzy na Ukrainę jak na integralną część strefy swych wpływów. Niedostatek siły ekonomicznej i przestarzałość instytucji publicznych Rosji, spowodowała, że Moskwa próbowała działać stosując jeszcze radzieckie metody prowadzenia konfrontacji, tzw. piątą kolumnę i zależne media, co jednak zmienia się w ostatnim czasie przez widoczny powrót do wykorzystania środków stricte militarnych.
Ze względu na europocentryczny punkt obserwacji wydarzeń światowych, właściwy dla obywateli UE i Polski, recenzowana książka może pogłębić wiedzę w przedmiocie aktualnych procesów geopolitycznych. Unia została zmuszona do zaangażowania się w rozwiązanie konfliktu powstałego u jej granic bez konkretnego planu. Dzisiaj, w czasie osłabienia UE, istnieje pilna potrzeba szybkiego opracowania strategii rozwiązania konfliktu na Ukrainie, zakładając przy tym jak najmniejsze straty gospodarcze. Książka Krzysztofa Surdyka, pt.: „Konflikt ukraiński w rozgrywkach geopolitycznych” daje niewątpliwie bogaty materiał analityczny tak dla opracowania takiej strategii, jak i dla zrozumienia ogólnego obrazu wydarzeń dla czytelnika, który nie jest specjalistą w dziedzinie międzynarodowego bezpieczeństwa i polityki.
Tytuł: Konflikt ukraiński w rozgrywkach geopolitycznych
Autor: Krzysztof Surdyk
Wydawnictwo: Difin
ISBN: 978-83-8085-366-9
Data wydania: 2017
Liczba stron: 224/B5
