Od końca lata Rosja skutecznie zamroziła wymianę jeńców wojennych oraz innych więźniów z Ukrainą. Trwają jednak negocjacje w sprawie ich wznowienia. Według stanu na 18 listopada 2023 r. w rosyjskiej niewoli znajduje się 4337 Ukraińców. Spośród nich 3574 to wojskowi, a 763 to cywile. Są to osoby, które zostały zidentyfikowane. Komisarz ukraińskiego parlamentu ds. praw człowieka, Dmytro Łubiniec, powiedział, że w rzeczywistości ponad 25 000 cywilnych Ukraińców jest przetrzymywanych w niewoli przez agresora.
Autor: Alisa Zełenska
Niedawny raport amerykańskiego Institute for the Study of War (ISW) stwierdził, że Rosja tworzy batalion składający się z ukraińskich jeńców wojennych, który najprawdopodobniej zostanie rozmieszczony w Ukrainie w najbliższej przyszłości, z wyraźnym naruszeniem Konwencji Genewskiej o jeńcach wojennych. Rosyjska propaganda państwowa poinformowała, że 7 listopada żołnierze batalionu Bohdana Chmielnickiego złożyli przysięgę na wierność Rosji i wkrótce zostaną rozmieszczeni na terytorium Ukrainy. Batalion będzie działał w ramach „kaskadowej” formacji tzw. Donieckiej Republiki Ludowej, co sugeruje, że jeńcy wojenni zostaną rozmieszczeni w pobliżu granicy obwodów donieckiego i zaporoskiego. Analitycy podkreślają, że Ukraińcy zostali zmuszeni do służenia wrogowi, co jest wyraźnym naruszeniem Konwencji Genewskiej. Stanowi ona, że „żaden jeniec wojenny nie może być nigdy wysyłany do strefy działań wojennych” i nie powinien być „zatrudniany do prac o niebezpiecznym lub niebezpiecznym charakterze”.
Centrum Koordynacji Traktowania Jeńców Wojennych oświadczyło, że Rosja blokuje proces wymiany od lata. Ostatni raz taka operacja została przeprowadzona 7 sierpnia, kiedy 22 Ukraińców wróciło do domu, powiedział Petro Jacenko, rzecznik agencji. „Istnieje wiele powodów wstrzymania wymiany, jednym z nich może być to, że Rosja próbuje osłabić ukraińskie społeczeństwo, próbując przekonać krewnych jeńców wojennych, że wymiana nie odbywa się z powodu przeszkód po stronie ukraińskiej. W ten sposób wykorzystują jeńców wojennych jako kolejną dźwignię wpływu na Ukraińców” – powiedział przedstawiciel Centrum Koordynacyjnego. Podkreśla on, że Ukraina jest gotowa wznowić proces nawet jutro. Jednym z powodów jest to, że stronie ukraińskiej brakuje już miejsc do przetrzymywania rosyjskich jeńców. Ale kraj agresora nie jest nawet zainteresowany losem swoich obywateli. Ze względu na dużą liczbę rosyjskich jeńców wojennych, w najbliższej przyszłości w Ukrainie zostanie otwarty nowy obóz dla ich przetrzymywania. Warunki w nowym obozie będą spełniać wszystkie wymogi międzynarodowego prawa humanitarnego. Rosyjscy wojskowi będą mieli zapewnioną opiekę medyczną, trzy posiłki dziennie, łączność z rodzinami i stały dostęp do przedstawicieli Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża. Sam obóz znajduje się głęboko za linią frontu, zgodnie z Konwencjami Genewskimi. Wzrost liczby jeńców wojennych wynika zarówno z sytuacji na froncie, jak i z faktu, że Rosja blokuje wymianę jeńców.
Od początku inwazji na pełną skalę z rosyjskiej niewoli powróciło około 2600 obywateli Ukrainy. Większość z nich to personel wojskowy, ale są też cywile.
Alisa Zełenska – ukraińska dziennikarka, prowadzi kilka blogów dla różnych firm, szef produkcji wideo w Kijowie
