Migracje Bałtów. Dr Agata Włodarska-Frykowska o procesach migracyjnych w państwach bałtyckich

Czy władze Estonii, Litwy i Łotwy zdołają powstrzymać narastający trend migracji do krajów Europy Zachodniej, widoczny szczególnie wśród młodego pokolenia Bałtów? Czy państwa te stworzą możliwości dla migrantów oferując dobre miejsca pracy i szeroki pakiet socjalny?

Wilno / wikimedia.commons

Autor: dr Agata Włodarska-Frykowska

Procesy migracyjne są bardzo ważną częścią współczesnej debaty politycznej. Ludzie migrują. Ich motywacje są bardzo różne: od ekonomicznych – poprzez edukacyjne, biznesowe, środowiskowe – po chęć zapewnienia bezpieczeństwa, a także spotkania z członkami, którzy wcześniej emigrowali. 

Migracja stanowi waży element polityki wielu państw. Dla Państw Bałtyckich ma ona jeszcze większe znaczenie z uwagi na procentowo niewielką liczbę mieszkańców w tych krajach. Są to stosunkowo małe państwa, a takie czynniki jak brak możliwości dobrego zatrudnienia czy zdobycia benefitów społecznych sprawiły, że nie były to szczególnie atrakcyjne destynacje  dla potencjalnych migrantów. 

Ważnym czynnikiem wpływającym na wybór migrantów jest także stosunek kraju przyjmującego. Należy tutaj nadmienić, iż historia dość szczególnie wpłynęła na sytuację Estonii, Liwy i Łotwy, które w okresie sowieckim były tłumnie zasiedlane przez ludność z innych republik, przede wszystkim z Rosji.  Przyglądając się bliżej sytuacji estońskiej, należy wskazać, że brak tolerancji jest cechą charakterystyczną zarówno rdzennych Estończyków, jak i dawnych imigrantów, którzy osiedlili się na terytorium kraju. Ataki na tle rasistowskim nie są wprawdzie rejestrowane, ale wiadomo, że dochodzi do nich przeważnie w Tallinie i w Tartu. 

Najczęściej mają one charakter werbalny bądź przejawiają się w postaci agresywnego zachowania wobec nowo przybyłych migrantów, którzy zamieszkują terytorium państwa. Sytuacja imigrantów na Łotwie jest podobna. Najmniej podzielona etniczne jest Litwa, jednak i tutaj nie brakuje trudnych sytuacji w stosunku do zamieszkujących na jej terytorium grup etnicznych. 

Wszystkie te czynniki powodują, że zarówno Estonia, jak i Litwa i Łotwa nie przyjmują wielu migrantów. Z drugiej jednak strony należy zwrócić uwagę na gwałtowny wzrost liczy Ukraińców przybywających na Litwę w celach zarobkowych. Według Departamentu Migracji Litwy, w pierwszym kwartale 2019 roku na Litwie zamieszkiwało około 17 tysięcy Ukraińców, co oznacza 42 procentowy w stosunku do roku 2018. 

Istotnym procesem dla Państw Bałtyckich jest narastające zjawisko emigracji, które niesie za sobą olbrzymie niebezpieczeństwo w postaci wyludnienia krajów.  Od momentu wstąpienia do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. emigracja z Estonii, Litwy i Łotwy zdecydowanie wzrosła. Stopniowe otwieranie rynku pracy w państwach Europy Zachodniej było głównym powodem masowych wyjazdów. 

Słabe możliwości zatrudnienia w kraju i poprawy bytu przyniosły wysokie saldo migracji.

Z Litwy początkowo wyemigrowało 13% populacji, z Łotwy – 9%, a z Estonii – 6% ludności. W konsekwencji utracono młodych i wykwalifikowanych pracowników. Pierwsza fala emigracji była w 2004 r., kryzys gospodarczy w 2008 r. spowodował kolejne ruchy emigracyjne. Głównymi destynacjami emigracji były: Wielka Brytania, Irlandia oraz Finlandia. Osoby w wieku 20–35 lat podejmują decyzję o emigracji częściej niż starsi obywatele. Lepiej wykształceni i doświadczeni obywatele Litwy i Łotwy często decydują się na emigrację z całą rodziną. 

Tendencje i ruchy emigracyjne pokazują, że ponad 50% wszystkich emigrantów to osoby w wieku od 20 do 34 lat. Ponadto należy wskazać, że duża grupa studentów corocznie szuka swojej szansy na dobrą pracę i zdobycie doświadczenia za granicą. Taki model uważany jest za dobrą alternatywę po ukończeniu studiów – wyjazd niemalże gwarantuje długoterminowe zatrudnienie i zdobycie nowych umiejętności. Emigranci, którzy wracają do swojego macierzystego kraju, to przede wszystkim osoby słabiej wykształcone. 

Czynniki silnie motywujące do emigracji to przede wszystkim możliwość podniesienia statusu życia i uzyskania wyższego wynagrodzenia za wykonywaną pracę, a także nabycie umiejętności językowych. 

Brak stabilnych i perspektywicznych programów rządowych nie zachęca młodych Estończyków, Litwinów i Łotyszy do powrotów do krajów macierzystych. Rządy państw bałtyckich muszą podjąć głęboką refleksję nad problemem niekorzystnych zmian demograficznych, które w perspektywie kolejnych lat mogą się jeszcze umocnić. 

Źródło: samorząd.pap.pl

Dr Agata Włodarska-Frykowska – doktor, politolog, adiunkt w Katedrze Systemów Politycznych Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Jej zainteresowania naukowe obejmują kwestie migracji, etnopolityki i mniejszości narodowych. Autorka książki „Mniejszość narodowa w życiu społeczno-politycznym  Estonii po 1991 roku” (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2017).  Współredaktorka naukowa książki „Internacjonalizacja polskich ośrodków politologicznych”(2017). Współredaktorka czasopisma naukowego „Eastern Review”.

Redakcja

Serwis Obserwator Międzynarodowy, jest niezależnym tytułem prezentującym wydarzenia i przemiany zachodzące we współczesnym świecie.

No Comments Yet

Comments are closed